Kyrgyzstan Reisverslag: Osh naar Karakol
| Dit reisverslag is onderdeel van een serie reisverhalen, allen gemaakt tijdens een lange reis van november 2007 tot mei 2009. |
> Over de Irkeshtam Pas
03-07-2008 Ons geluk is dat we de afgelopen weken aldoor op Beijing-tijd zijn blijven leven, ook al gingen we steeds verder naar het westen en werd het daardoor op ons klokje pas na 11 uur 's avonds donker. Het uitchecken om 5.30 uur Xinjiang-tijd vanochtend valt ons nu niet al te zwaar. Het voelt namelijk als 7.30 uur.
Al snel arriveert Mohammed, de vriendelijke Oeigoer die ons de 240 kilometer naar de grens brengt. We rijden door een enorm gevarieerd berglandschap en verbazen ons over de bizarre vormen en kleuren, die elke minuut weer zo anders zijn. Als we zo'n 30 kilometer voor de grens de eerste Kyrgyzische dorpen zien wordt ons paspoort gecheckt door, op deze plek toch totaal uit de toon vallende, Han-Chinese militairen. Hun hoge petten en spleetogen vormen een vreemd contrast met de ronde ogen van de Oeigoeren en de hoge Kyrgische Ak Kalpak mutsen, die zoveel beter lijken te passen in een rotsachtig berglandschap als dit.Door Mohammeds uitstekende rij- en vliegwerk zijn we al om 8.30 uur bij de grens, die eigenlijk pas om 9 uur open gaat. Er is nog helemaal niemand, maar speciaal voor ons wordt de scanmachine alvast aangezet en even later rolt onze bagage er doorheen. Een beetje zenuwachtig zijn we wel. Wat zouden ze van onze beschilderde Oeigoer-kalebas alias Barbapapa zeggen, die ze bij het postkantoor in Kashgar weigerden te versturen? Maar het is niet Barbapapa die voor problemen zorgt. Nog voor alle tassen uit het apparaat zijn wordt op commanderende toon naar onze boeken en kaarten gevraagd. Ah, ze willen onze China-reisgids zien. Met ons onnozelste gezicht pakken we een leesboek uit de tas. Dan de Planet van Kyrgyzstan. Tenslotte geven we de Rough Guide van China, die we in Laos gekocht hebben en de afgelopen maanden door heel China hebben meegenomen.
Uitgebreid bekijkt de beamte het boek. De kaart voorin lijkt hem grote zorgen te baren en hij verdwijnt met het boek in een kamertje, waar meer spleetogen onder te grote petten zich verschansen. Een paar minuten later komen ze met z'n tweeën terug. De Engelssprekende collega vertelt ons dat we grote problemen hebben veroorzaakt met dit boek. Op de kaart voorin is Taiwan namelijk niet ingekleurd en dat had wel gemoeten. Taiwan is China, zo wordt ons medegedeeld, en dus had het dezelfde kleur moeten hebben als de rest van hun land. Nu is er een groot probleem. Yvonne slikt haar voorstel dat ze het klote-eiland samen netjes inkleuren en dat als het mooi genoeg is ze van haar een sticker krijgen in en toont groot berouw voor deze enorme misdaad. We stellen voor dat de mannen een pittige mail sturen naar de schrijver van de Rough Guide, om het verder met hem uit te vechten. Toch mogen we het boek niet meenemen de grens over. Ze geven aan het hier te houden. Dat lijkt Yvonne wat overdreven en ze lost het probleem snel op: rits...weg is Taiwan. Zo, weer een probleem de wereld uit. Geshockeerd pakt de niet-Engels-sprekende het afgescheurde stukje kaart uit haar handen en hij legt het gauw weer bij de rest van de kaart, die hij liefdevol glad strijkt. Na wat heen en weer gestechel, waarbij de mannen duidelijk van slag zijn over de door midden gescheurde kaart van hun land, gaan ze akkoord met ons voorstel dat ze alleen het overgebleven deel van de kaart uit het boek verwijderen. Zo worden dus de 2 bladzijden eruit gescheurd, waarna de rest van het boek snel weer in onze tas verdwijnt.
De censuur-beamte wil ook nog de foto's op onze camera's bekijken en we lezen de verbazing op z'n gezicht af dat er slechts enkele foto's op staan. De rest, inclusief de foto van Chinese militairen die een Oeigoer man afblaffen, staat op de computer die veilig in de tas zit, maar daarnaar wordt niet gevraagd. We mogen door, mét Barbapapa, die in tegenstelling tot het postkantoor hier weer niet als een groot gevaar wordt beschouwd. Bij het volgende mannetje krijgen we onze stempels en net als we denken ontsnapt te zijn en de deur uitlopen staat daar nog een mannetje dat onze nieuwe stempels wil bekijken en daarvoor 10 Yuan wil vangen. Per paspoort. Nou, vooruit dan maar, als we dan maar echt weg mogen hier.
De volgende paar kilometer worden we gereden door de Chinese immigratie-auto, tot het laatste checkpoint op Chinese bodem. Nadat ook hier onze paspoorten zijn gekeurd lopen we verder, met een adembenemend uitzicht op de rijen besneeuwde toppen van het Pamir-gebergte. Zo lopen we, op een hoogte van 3 kilometer, de grens over en bij de Kyrgische checkpost krijgen we een plekje in een vrachtauto, een machina, aangeboden voor de laatste kilometers tot de douane. In een mum hebben we hier onze stempel te pakken en we lopen het land in. "Welcome!" wordt er gezegd. En dat zijn we, dat is aan alles te merken. Iedereen lacht ons toe en al snel maken we kennis met een groepje truckers dat staat te sleutelen en ons een lift naar Sary Tash aanbiedt, zo'n 70 kilometer verderop.
Terwijl we wachten op vertrek komen een paar kinderen ons gezelschap houden en Peter krijgt een fles bier in de handen geduwd en wodka aangeboden.Het sleutelen duurt toch wat langer dan ons goed lijkt als we vandaag nog in Sary Tash willen komen. Als er dan een andere vrachtwagen stopt nemen we die lift. Voor 3 pakjes peuken met een gezamenlijke waarde van 75 eurocent, speciaal voor de gelegenheid aangeschaft in kashgar, mogen we mee. Onze truck is een bejaard, Russisch barrel uit 1983 en met onze bagage en een chauffeur en bijrijder in de cabine is er voor ons nog maar weinig zitruimte over. Gelukkig is het landschap zo adembenemend dat we dat al snel vergeten. Met een gangetje van nauwelijks 15 kilometer per uur kruipen we vooruit en al snel wordt er ook weer gestopt. We blijken samen te rijden met een andere vrachtwagen, die op zich nieuwer is, maar bijna stuk en nu nog maar nauwelijks
zichtbaar in de achteruitkijkspiegel. Tergend langzaam komt hij dichterbij en na nog een stop bij een controlepost gaan we gezamenlijk verder over de, nu niet meer verharde, weg. Grote gaten en enorme keien maken rijden lastig. Al snel lopen we weer uit, stoppen we en ... blijkt de motor van de andere truck te koken. Gelukkig hebben we onze foto's van thuis en een taalgidsje om de tijd te doden.Na een uur kunnen we weer, maar al gauw staan we voor de zoveelste keer stil. We lopen wat rond in de prachtige omgeving en bij een gertent worden we op de thee gevraagd. Wij willen echter door en als er een andere vrachtwagen stopt om te vragen of we daarin mee willen kiezen we voor deze snellere optie, het is tenslotte al bijna 4 uur.
Snel pakken we de spullen over. Iets te snel, zo blijkt even later, want Peters mooie, warme vest ligt nog in de andere vrachtwagen. We zijn dan al te ver vooruit om terug te gaan en bovendien is er geen ander verkeer. Ook deze chauffeur en bijrijder willen onze foto's zien en informeren uitgebreid naar ons land, met de weinige woordjes Engels die zij weten. Wij reageren met de paar Russische woordjes die we kennen en zo leert onze bijrijder al gauw dat Vilnius niet de hoofdstad van Gallandia (Nederland) is. Rond etenstijd stopt onze nieuwe truckers-familie bij een groepje gertenten, waar we nan-brood met bramenjam krijgen en gefermenteerde paardenmelk.
Terug op de weg... nou ja weg... krijgt Yvonne een heftige allergische reactie op de dierenhuiden in de tent, de paardenmelk die we echt helemaal moesten opdrinken, of de schapen buiten. In elk geval zijn haar ogen en keel in een paar minuten minstens twee keer zo dik als normaal. We zijn dan ook blij als we een uurtje later in Sary Tash kunnen uitstappen, hoewel we meermaals worden gevraagd mee te gaan tot Osh. Nou, wij vinden 3 uur scheuren in China, een uur of wat aan de grens en 7 en een half uur over de afgelopen 70 kilometer wel genoeg voor 1 dag.
Het "hotel" uit onze reisgids blijkt een kamertje in een lemen huis te zijn, waar een paar bedden uit de USSR-tijd staan met spiraalbodems en matjes erop. De dekens lijken al in geen jaren gewassen en dus komen onze eigen slaapzakken hier voor het eerst deze reis uit de tas. De douche is een kan heet water en een teil en nadat we ons gewassen hebben en de meegebrachte oplos-noodles op hebben proberen we te slapen. Dat lukt verrassend snel.
> Sary Tash naar Osh
04-07-2008 Vanaf het moment dat we wakker zijn kijken we, tegen beter weten in, uit naar de vrachtwagen waar Peters vest nog in ligt. Die moet ongetwijfeld nog ergens achter ons zitten. We ontbijten, pakken in en al gauw komt er een minibusje langsrijden met nog wat ruimte voor ons. Onze tassen worden op het dak vastgesjord en enthousiast worden de foto's van thuis alweer bekeken door de andere passagiers. Als we nog maar nauwelijks rijden stoppen we weer en vanuit een groepje gertenten in de verte komen nog een aantal passagiers aanrennen. In volle galop wordt de bagage te paard nagebracht, door een jongen die zonder zadel of beugels rijdt. Iets wat we hier waarschijnlijk wel vaker zullen zien, maar waarover we nu nog verbaasd zijn. Nu we toch moeten wachten verwisselt de chauffeur nog gauw een band. Een klein uurtje later rijden we weer en we zijn blij dat we gisteren niet verder zijn gegaan naar Osh. De weg is ooit wel geasfalteerd, op de meeste plaatsen dan, maar dat is al té lang geleden en we stuiteren alle kanten op.
Als we de eerste pas over gaan lopen we snel in op een blauwe vrachtwagen, die verdacht veel lijkt op... hee "STOHOP! STOP, please!"...
Even later zit Peter, met zijn eigen vertrouwde vest, weer in de bus. We hobbelen nog wat af, wederom door groene berglandschappen, met regelmatig wat gertenten en kuddes vee als afwisseling. Pas aan het eind van de middag dalen we naar de vallei waar Osh in ligt en we vinden een chauffeurtje dat voor onze prijs naar het "hotel" van onze keus wil rijden. Het kost hem wat
moeite het te vinden ("Is het hier rechtsaf?", "Uhm... jij bent hier toch de chauffeur?"), maar even later zien we het bord op een gebouw staan. Heerlijk dat we, zij het met enig gepuzzel, weer wat dingen kunnen lezen. Russisch is ZO makkelijk. Na Chinees dan. 
05-07-2008 We rommelen wat aan in onze kamer, werken de site bij en doen verder niet zo veel. De rust en relaxte sfeer hier doen ons goed en Yvonnes gezicht begint alweer bijna normale vorm aan te nemen.
06-07-2008 Nadat we 's ochtends vroeg naar de bazaar zijn geweest maken we er verder weer een relaxdagje van, met veel çai (thee) en lekkere kebab. Op het terras van één van de vele theehuizen kunnen we op ons gemak een beetje kijken wat er langs loopt en rijdt. We zien veel oude Duitse en Nederlandse auto's en Mercedes-busjes langskomen, de laatste met de stickers er nog op. Taxi van Meurs, UVO Uithuizermeeden en Die Spastisch Erlähmten und Behinderten Verein zijn enkele van de vertegenwoordigden. We hebben veel aanspraak. De mensen zijn oprecht vriendelijk en geïnteresseerd, zonder dat er daarna op de één of andere manier om geld gevraagd wordt.
07-07-2008 We site-seeën wat door Osh, eten meer vleesspiesjes en regelen ons vervoer naar Bishkek. Uiteindelijk gaan we de 700 bergachtige kilometers over 10 tot 15 uur, afhankelijk van wat we onderweg tegenkomen, in één dag overbruggen. We hebben lang getwijfeld en wilden het eerst opslitsen in 2 dagen. Helaas is dat financiëel erg onaantrekkelijk, dus hopen we nu maar het beste van deze optie.
> Mooie Autorit naar Bishkek
08-07-2008 Ondanks een nacht van bar weinig slaap, dankzij weer eens een voedselvergiftinkje bij Yvonne, zitten we toch om 7 uur klaar voor vertrek. Ons vervoer komt, naar oud-Aziatisch gebruik, ruim een uur te laat en na wat onenigheid over welk deel vooruit te betalen en waar ons af te leveren kunnen we om half 9 toch vertrekken. We rijden mee met een vader met zijn twee kinderen en een jongen die in Bishkek gaat werken, maar behalve de zoon van een jaar of 7 zijn ze geen van allen erg spraakzaam.
Het eerste deel van de reis voert door heuvelachtig landschap en de weg is, zeker in vergelijking met wat we tot nu toe van Kyrgyzstan gezien hebben, verrassend goed. Regelmatig worden aan de kant van de weg meloenen verkocht en we zien veel velden met zonnebloemen. In kleine dorpjes zien we melkbussen bij de deur staan en op de veemarkt hannest een man te paard met zijn aankoop: 3 koeien.
Na een uur of 4 wordt het landschap grilliger en tussen de kale bergen slingert een rivier. Dan rijden we om het Toktogul-reservoir, waar het landschap ineens groener wordt en overal staat honing te koop. Na een late lunch, die Yvonne overslaat, klimmen we verder en op weg naar de eerste pas van boven de 3 kilometer begint het flink te regenen. We zien nu regelmatig groepjes gertenten staan en in de stromende regen lopen grote kuddes vee. Eenmaal de pas over rijden we kilometers lang over een hoogvlakte, waar de melkflessen aan de weg aanduiden dat er kumus (gefermenteerde paardenmelk) wordt verkocht bij de tent erachter. Wij rijden stug door en klimmen nog eens 600 meter over een steile weg. We hebben een magnifiek uitzicht over de hoogvlakte waar we net nog over heen reden en de besneeuwde toppen erachter. Het lijkt hier het einde van de wereld wel.Na de tweede pas hoeven we alleen nog maar te dalen en rond 8 uur 's avonds komen we in Bishkek aan. Minder dan 12 uur dus... niet slecht. Ons guesthouse is een oud herenhuis, gebouwd door de opa van de eigenaresse, waarvan overal in de eetkamer nog schilderijen en zwart-wit foto's staan. De eetkamer is ons verblijf, de slaapbank doet dienst als bed en de piano krijgen we er gratis bij. De badkamer delen we met de 15 andere reizigers en dat is voor ons een nieuwe ervaring. Gelukkig is alles netjes en schoon en
het koude water uit de kraan wordt in een enorme tobbe opgewarmd met een oud-Russisch verwarmingselement van minstens 5000 watt.
> Bishkek
09-07-2008 We slapen uit en dwalen daarna door Bishkek. De stad is heel groen, met lange rechte straten vol bomen, maar heeft ook een reusachtig plein met betonnen monster-bouwwerken uit het Sovjet-tijdperk. In een park treffen we een pretparkje aan, met roestige Russische- en zelfgefabriekte attrakties, zoals een propellor-aangedreven zweefmolen en schommels van oude hobbelpaarden en skelters.
Laat in de middag bezoeken we nog het historisch museum, dat een volle verdieping vol Sovjet-propaganda heeft, inclusief een paar grote beelden van Marx en Lenin én prachtige plafondschilderingen met de Russische versie van de wereldgeschiedenis.
> Burana en Cholpon-Ata
10-07-2008 Met de bus gaan we naar Tokmak, waar we een taxi nemen naar Burana. Hier staan de resten van een 11-de eeuwse
toren, die waarschijnlijk ooit als minaret dienst heeft gedaan. Ook zijn er nog de resten van een oud kasteel en een indrukwekkende verzameling balbals (Turkse totempalen die als grafsteen dienst deden).Terug in Tokmak nemen we de bus naar Cholpon-Ata, waarbij we ons verbazen over de naïviteit van sommige andere reizigers. Twee Fransen betalen zonder aarzelen 30 dollar voor de helft van de afstand waar wij 12 dollar voor betalen. We merken wel dat we hier beter moeten opletten, met name in het vervoer, voor de "rijke-Westerlingen-betalen-wel-mentaliteit". Neemt niet weg dat we de mensen hier erg schattig blijven vinden. Zo is er in Cholpon-Ata weer een lief mensje dat op een stoel buiten zit, bij het restaurant van haar kleinkinderen. Als we aan één van onze leeftijdsgenoten vragen wat voor vlees er in de broodjes zit maakt het oude vrouwtje het ons in gebrekkig Duits duidelijk. Dan komt oma los en hebben we een heel gesprek met haar, tot grote verbijstering van de kleinkinderen, die blijkbaar geen weet hadden van oma's talenknobbel en die zelf geen woord met ons kunnen wisselen.
We slapen weer in een homestay: een heerlijke tuin vol fruitbomen en bloemen, een kamer waar de playstation van de zoon en de piano van de vrouw des huizes nog staan en poepen boven het gat in een houten hokje in de tuin.
11-07-2008 Bij een extreem heldere hemel, waarbij alle kleuren haast onnatuurlijk afsteken tegen de blauwe lucht, lopen we het dorp uit richting een groot veld met morenen uit de ijstijd. De weg helt licht omhoog en we krijgen een steeds mooier zicht op het kristalheldere Issyk-Kul meer. De rond afgesleten rotsen liggen aan de rand van het Alatau gebergte en op een groot aantal van hen zijn in vroeger tijden petroglieven aangebracht. Herten, geiten, de zon en mannen te paard zijn vaak afgebeeld. Tussen de stenen bevinden zich ook enkele graven en balbals.
Na een lekkere lunch lopen we naar het strand. Wat een giller, in het bergachtige land van de gertenten, schapen en herders is een ware Côte d'Azur ontstaan, alleen zijn de dikke buiken hier van de Russen en Kazakken en niet van de Duitsers.
Het kleine Issyk-Kul museum blijkt ook erg de moeite waard. Alles is netjes vormgegeven en zelfs zonder Engelse teksten is goed te begrijpen dat er petroglyven, balbals en gebruiksvoorwerpen uit de prehistorie en recentere geschiedenis te zien zijn. Erg interessant, zeker omdat we veel spullen nog nooit eerder hebben gezien, zoals een kruik van koeienleer of een drinkfles van een stel uiers.
> Naar Karakol
12-07-2008 In zo'n 2 en een half uur tijd rijden we met de bus naar Karakol. Het guesthouse dat we uitgezocht hadden is vol, maar gelukkig weet onze taxichauffeur een andere slaapplek. Weten ze dat niet altijd? Ach, kijken kan geen kwaad. De kamer blijkt een hele mooie te zijn bij een gezin van opa, oma, kinderen en kleinkind. We blijven en worden zoveel mogelijk door de oma vertroeteld.
> Veemarkt in Karakol
13-07-2008 Al om 7 uur zitten we bij opa in de auto. Hij geeft ons een lift naar de wekelijkse zondagsmarkt van Karakol, waar de hele omgeving schapen, geiten, koeien en paarden komt kopen en verkopen. Als we de auto uitstappen lijkt het alsof we zo een museum in lopen. Het begint al op het "parkeerterrein". Wat we hier zien aan Lada's, Moskva's, Wolga's, UAZ-jeeps en andere pre-historische modellen lijkt haast wel niet van deze wereld. Eén man heeft een hele oude personenbus vertimmerd tot veewagen en laadt daar een stuk of 5 koeien uit. Ook de meeste mensen kunnen zo in een jaren '50 film meespelen en zijn een bezienswaardigheid op zich.Lange tijd lopen we rond op deze levendige markt, die wij persoonlijk nóg leuker vinden dan die in Kashgar. Later kijken we nog even bij de prachtige Russisch Orthodoxe kerk in Karakol, waar het op zondag een komen en gaan is van mensen. Als we daarna nog een paar mails door het dunne telefoondraadje hebben geperst vinden we het weer welletjes en we lezen en luieren wat en genieten van oma's thee, frambozen en broodjes.
> Jeti-Ogüz
14-07-2008 We willen vandaag een dagtocht maken naar Jeti Ogüz, een vallei op ongeveer 25 kilometer van Karakol. Nadat we tevergeefs van een klein busstationnetje naar de bazaar zijn gestuurd en weer terug voor de minibus die kant op stopt een oud mannetje met zijn vrouw en dochter.
In Kyrgyzstan is iedere auto een potentiële taxi en omdat er van de juiste minibus nog altijd geen spoor is gaan we op het aanbod in om voor 300 Som gebracht te worden in de derdehandse VW-Golf van deze familie. Het oude dametje achterin brabbelt wat Engels en voor we er erg in hebben rijden we tussen prachtige, roodgekleurde bergen. We betalen en bedanken voor de lift en gaan lopend verder, langs een helder riviertje en geleidelijk omhoog tussen bergen met naaldbomen. Een jongen te paard komt ons achterop gestoven en we volgen hem verder omhoog, naar een kamp van gertenten. Dit dorpje blijkt een vakantieplek en dagbestemming voor Kyrgyzen te zijn, waar ze tegen betaling paardrijden, kümüs drinken en in een ger overnachten. De omgeving en het uitzicht zijn bijzonder mooi, dus we genieten er ruime tijd van, voor we aan de 2 uur durende terugtocht beginnen. Als we alweer een tijdje onderweg zijn komt er een auto met nog vrije plekken langsrijden en we grijpen onze kans om zo bij de doorgaande weg te komen. Hier stopt al snel een minibusje, waarin naar onze smaak wel wat veel vliegen rondzwermen. Als Peter even over de achterbank gluurt zien we daar de reden: de chauffeur heeft z'n schoonmoeder meegenomen. Of misschien was het toch een dooie koe, maar dat verschil is lastig te zien, aangezien "het" al gevild is.Thuis helpt Peter oma bij het zelf maken van Laghman, spaghetti-noodles die veel gegeten worden in Centraal Azië. Samina, de 4-jarige kleindochter die tijdens de zomer hier logeert, blijkt naast grote hoeveelheden koekjes en snoepjes ook een flinke portie Laghman de baas te kunnen.
> Ak-Suu
15-07-2008 Tijdens een wandeling in de Ak-Suu vallei, wederom een prachtig stukje natuur, komen we langs een wit gebouw waar gehandicapte kinderen in en uit lopen of worden gereden in een rolstoel. We nemen een kijkje in de hal, waar we van een dame die hier werkt te weten komen dat het een kinderziekenhuis is. Kinderen uit heel Kyrgyzstan komen hier naar toe om 2 weken lang behandeld te worden. Allemaal hebben ze motorische stoornissen door problemen in de hersenen. Ze krijgen hier onder andere parafinebehandelingen en massages. Ook is er een bassin waarin ze in het water behandeld kunnen worden. Het geheel maakt, zoals eigenlijk zoveel in Kyrgyzstan, een bijzonder armoedige indruk, hoewel een bord in de hal aangeeft dat Japan in 2004 de boel heeft opgeknapt. Toch maakt het gesprek duidelijk dat er te weinig spullen zijn en een dokter die even tijd voor ons maakt vertelt dat er eigenlijk maar plek is voor 50 kinderen, terwijl er momenteel al 100 kinderen behandeld worden. Er zijn onder andere te weinig bedden en dekens, maar ook constructiespeelgoed en ballen voor de behandeling zouden erg welkom zijn. Voor ons is het duidelijk: Treelo moet nodig afgestoft worden en hier aan het werk.
De komende twee dagen gaan we samen met Sofia, de dochter van onze gastvrouw, en oma zelf op pad om op de bazaar spullen te kopen en deze te bezorgen in het ziekenhuisje. Daarna gaan we verder naar het Song Köl meer, waar we willen paardrijden en logeren bij de families die in de zomer met hun vee rond het meer verblijven.
Klik op bovenstaande filmpjes om even bijna-live in Zuid-Kyrgyzstan en Bishkek rond te kijken.
> Meer Info
Op onze Kyrgyzstan info pagina is veel nuttige informatie te vinden over Kyrgyzstan en neem ook eens een kijkje bij onze Osh naar Karakol 1 foto's en Osh naar Karakol 2 foto's.